Αρχιτεκτονική
Το 1834 οι αρχιτέκτονες Κλεάνθης και Shaubert σχεδίασαν την πόλη του Πειραιά. Ως σημαντικό εμπορικό, ναυτιλιακό και βιομηχανικό κέντρο, απέκτησε εντυπωσιακά κτίρια. Στις αρχές του 20ου αιώνα, με το νεοκλασικό στοιχείο να κυριαρχεί στα δημόσια και ιδιωτικά κτίσματα, ο Πειραιάς απέπνεε τη δύναμη και την αισθητική της αστικής τάξης και των εφοπλιστών που είχαν εδώ τα ναυτιλιακά τους γραφεία. Ο παραδοσιακός αστικός ιστός και η αρχιτεκτονική ταυτότητα της πόλης είναι ακόμη εμφανής στο κέντρο της και αρκετά από τα κτίριά της έχουν κηρυχθεί διατηρητέα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Η αρχιτεκτονική εξέλιξη του ιστορικού κέντρου του Πειραιά έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Ολες οι κατηγορίες κτιρίων-κατοικίες, μεγαλοαστικά μέγαρα, καταστήματα, γραφεία, βιοτεχνίες, εργοστάσια, ξενοδοχεία- αλλά και τα δημόσια οικοδομήματα παρουσιάζουν ποικιλία κτιριολογικών λύσεων. Ο κοινός παρονομαστής, μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο ήταν ο νεοκλασικισμός σε όλες τις φάσεις της εξέλιξής του. Από την περίοδο του Μεσοπολέμου διατηρούνται εξαιρετικά δείγματα της ομώνυμης αρχιτεκτονικής.
* Πηγή: Δρ Σ. Μαλικούρτη/Αρχιτέκτων-Μηχανικός ΕΜΠ, Το Ιστορικό Κέντρο του Πειραιά-Διάσωση και Τουριστική Ανάπτυξη.
ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΕΣ ΕΠΑΥΛΕΙΣ & ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ
Στο κέντρο του Πειραιά το νεοκλασικό παρελθόν της πόλης ζωντανεύει. Το λαμπρότερο παράδειγμα, το ανακαινισμένο Δημοτικό Θέατρο, έχει ξαναγίνει σημείο αναφοράς της πολιτιστικής ζωής της πόλης. Αλλα χαρακτηριστικά κτίρια είναι εκείνα της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα Τσίλερ, το Χατζηκυριάκειο Ιδρυμα, το πρώην Ναυτικό νοσοκομείο που ήταν έπαυλη του 1875 κ.α. Ξεχωριστή θέση, καθώς είναι το μόνο κτίριο που απέμεινε από το σύμπλεγμα των 7 επαύλεων που σχεδίασε ο γερμανός αρχιτέκτονας Ερνεστ Τσίλερ στα τέλη του 19ου αι., αποτελεί η πρώην έπαυλη Πατσιάδη. Εργο του ίδιου είναι και το μέγαρο Μεταξά (1899). Εξαιρετικό δείγμα εκλεκιστικής αρχιτεκτονικής με στοιχεία μπαρόκ είναι το μέγαρο Βάττη. Η αρχιτεκτονική της συνοικίας της Καστέλλας παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Περπατώντας θα θαυμάσετε τις επαύλεις του 19ου αι. σε αποικιακό ύφος, τα διώροφα νεοκλασικά και τα παλιά αρχοντικά κτισμένα αριστοτεχνικά σε σημεία με μεγάλες κλίσεις.